این موضوع قابل تامل به انسان این مطلب را می آموزد که نه تنها برای رسوا نشدن در جامعه بشری نباید از اکثریت مردم پیروی کرد، بلکه باید توجه داشت که همیشه اکثریت در قرآن دچار انحراف و گمراهی معرفی شده اند و پیروی از اکثریت بدون تعقل، استدلال و منطق، اشتباه و گناه برشمرده شده است.

برای نمونه تنها به قسمتی از چند آیه در مورد اکثریت مردم اشاره می کنیم.

... بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یؤْمِنُونَ (البقرة/100)

... أَکْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ (آل عمران/110)

... وَأَکْثَرُهُمْ لَا یعْقِلُونَ (المائدة/103)

... وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یعْلَمُونَ (الأنعام/37)

... وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ یجْهَلُونَ (الأنعام/111)

... وَلَا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ (الأعراف/17)

وَمَا وَجَدْنَا لِأَکْثَرِهِمْ مِنْ عَهْدٍ وَإِنْ وَجَدْنَا أَکْثَرَهُمْ لَفَاسِقِینَ (الأعراف/102)

و بیشتر آنها را بر سر پیمان خود نیافتیم، (بلکه) اکثر آنها را فاسق و گنهکار یافتیم!

إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیةً وَمَا کَانَ أَکْثَرُهُمْ مُؤْمِنِینَ (الشعراء/8)

در این، نشانه روشنی است (بر وجود خدا)، ولی بیشترشان هرگز مؤمن نبوده‌اند!

توجه! توجه! توجه! آیه شریفه فوق در سوره الشعراء 8 بار تکرار شده است!!

وَإِنْ تُطِعْ أَکْثَرَ مَنْ فِی الْأَرْضِ یضِلُّوکَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ إِنْ یتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یخْرُصُونَ (الأنعام/116)

اگر از بیشتر کسانی که در روی زمین هستند اطاعت کنی، تو را از راه خدا گمراه می کنند، (زیرا) آنها تنها از گمان پیروی می‌کنند و تخمین و حدس (واهی) می‌زنند.

امام کاظم ^{علیه السلام} خطاب به هشام فرمودند:

یا هشامُ، ثُمَّ ذَمَّ الْکَثْرَةَ فَقالَ «وَ اِن تُطعْ أکثر مَنْ فِی الْأَرضِ یُضِلُّوکَ عَنْ سَبیلِ اللّه‏» وَ قال «وَ لْکِنْ أَکثَرُهُم لا یَعْلَمُون». یا هشامُ، ثم مَدَحَ الْقِلَّةَ فَقالَ «وَ قَلِیلٌ مِنْ عِبادیَ الشَّکُور». وَ قالَ: «وَ قَلِیلٌ ما هُمْ» وَ قالَ: «وَ ما آمَنَ مَعَهُ إِلاّ قَلیِلٌ.»

ای هشام، خداوند، اکثریت را در قرآن نکوهیده و فرموده است: اگر از اکثر مردم روی زمین اطاعت کنی، تو را از راه خداوند گمراه می‏ کنند¹ و فرموده است: بیشتر مردم علم و آگاهی ندارند.² ای هشام، سپس خدا اقلیت را ستایش کرده و فرموده است: بندگان شاکر من کم هستند³ و انسان‏های مؤمن و دارای عمل صالح کم هستند⁴ و فرمود: ایمان نیاوردند به او (حضرت نوح علیه‏السلام) مگر عده اندکی.⁵


پاورقی:

1. انعام: 116.
2. انعام: 37 و آیات متعدد دیگر. نک: المعجم الفهرس لالفاظ القرآن الکریم، ذیل واژه «اکثر».
3. سبأ: 13.
4. ص: 24.
5. هود: 40